ömür

is. <ər.>

1. İnsan, heyvan və ya bitkinin doğuluşundan ölümünə qədərki fizioloji vəziyyəti; həyat. Ömürdür, biri az yaşayır, o biri çox yaşayır. T. Ş. S.. Hayıf ömür qısa, arzu genişdir; Kim bu qayğı ilə titrəməmişdir. M. Müş.. Ömür yoldaşı – arvad, zövcə, həyat yoldaşı. Ağlını başına vursun, görsün ki, tapdığı adam onunla ömür yoldaşı olacaqmı? M. C..

2. Ömrümdə, ömründə şəklində – heç bir zaman, heç vaxt, qətiyyən. Ömründə gəlməyib doğru dilinə. Q. Z.. <Naşad> ömründə bu qədər sərt və dikbaş bir qadın görməmişdi. S. H..

3. Ömrüm-günüm şəklində – nəvazişlə, mehribanlıqla müraciət. <Qadın Tahirə:> Bəs mənim balamı niyə gətirmədin, ömrümgünüm? M. Hüs..

◊ Ömür (ömrü) bada getmək – ömrün hədər keçdiyinə təəssüf bildirir. Könül verdim hər bivəfa yadlara; Hayıf oldu, ömür getdi badlara. M. V. V.. Ömür keçirmək (sürmək) – yaxşı və rahat yaşamaq; ümumiyyətlə, yaşamaq, həyat sürmək. Sür ömrünü, çək ləzzətini, can ələ düşməz. Ə. Q.. İkisi də əl-ələ verib, şad və xürrəm diriliyin geniş bağında ömür sürürdülər. Ç.. Telli . . dörd il bundan əvvəl İslamın evinə gəlmiş, yalnız iki ilini bəxtiyar bir gəlin kimi ömür sürmüşdü. S. H.. Ömür vermək – həyat vermək, can vermək, yaşatmaq. Donbas bizə kömür verir; Ocaqlara ömür verir. M. Müş.. Ömür (ömrü) yarıdan keçmək – ömrün keçməsinə təəssüf bildirir. Baş ağardı, ömür keçdi yarıdan; Qurtarmadım hərgiz ahü zarıdan. Q. Z.. Ömrü uzanmaq – daha çox yaşamaq, ömrü uzun olmaq. Bülbülün səsi kimi; Qaynayır incə səsin; Sanki ömrüm uzanır; Uzandıqca nəfəsin. Ə. C.. Ömrü vəfa etməmək – az ömür sürüb arzusuna, ümidinə yetişməmək, istədiyini, gözlədiyini görməmək, nəsib olmamaq. Ömrüm (ömrün, ömrü. . .) boyu (uzunu) – 1) həmişə, daima, bütün həyatım (həyatın, həyatı) boyunca. Ömrüm boyunca sənə minnətdaram. Ömrü boyunca işləyib; 2) heç bir zaman, heç bir vaxt. Ömrüm boyu unutmaram. Ömründə bir gün görməmək – ömrü boyu əzab-əziyyət çəkmək, xoş gün görməmək. <Balaş:> Yazıq nə hala düşmüş, necə də saralmış, solmuş, <Sevil> ömründə bir gün görməmiş(dir). C. C.. Ömrün (ömrünüz) uzun olsun! – xeyir-dua, təşəkkür məqamında işlədilir. <Mirzə Səfər:> Ağa, məsləhətiniz çox gözəldir, ömrünüz uzun olsun, siz həmişə mənim uşaqlarımın qeydinə qalıbsınız. Ə. H.. Ömrünü çürütmək – uzun zaman vaxtını boş keçirmək. <Gəray bəy Cəlala:> Oğul, mən bilirəm, sevdaya düşən; İnsanlar ömrünü çürüdür bəzən. . S. V.. Ömrünü sənə (sizə və s.) bağışladı – öldü, canı çıxdı.